Bölüm 2.
İlk bölümü daha önce yayınlanan yazımızın ikinci bölümüyle devam ediyoruz. Yazının birinci bölümüne buradan ulaşabilirsiniz.
Hız ve LTE-A
Sağladığı bütün imkanların yanında şüphesiz ki 4G LTE altyapısının en büyük getirisi daha hızlı indirme hızlarına ulaşma imkanıdır. Bağlantınızın kalitesi ve hızı, ağdaki kullanıcı sayı ve sinyalin gücüne bağlı olarak değişir ancak, dünyadaki çoğu LTE ağı 10 ile 20 Mpbs arasında indirme hızı sağlayabiliyor. En yüksek hızlı 4G LTE ağlarına sahip bazı ülkeler 50 Mbps indirme hızı desteği sunmalarıyla övünmelerine rağmen aslında gerçekte o ağlarda ancak 35 Mbps civarında hızlara ulaşılabiliyor.
Emektar 3G ağlarından alınan indirme hızları hala bölgelere göre oldukça çeşitlilik gösteriyor ve limite ulaşabilmiş değil. Teoride HSPA(3G) ağları 14 Mbps indirme ve 6 Mbps yükleme hızlarına ulaşabiliyor ancak günlük kullanımda buna ulaşmak genellikle mümkün olmuyor. Sonuç olarak iyi bir LTE ağı en iyi 3G ağından ortalama 3 ile 5 kat arasında daha yüksek hız sunabiliyor.
LTE ağı da teorik olarak 100 Mbps indirme ve 50 Mbps yükleme hızına destek veriyor. Ağda daha yüksek hızlara ulaşabilmek için kullanılabilir bant genişliğini arttırmak gerekiyor. LTE-Advanced bize birden fazla operatörün ağ bandınını biraya getirerek sinyal gücünü ve bant genişliğini arttırmaya izin veren Downlink 8×8 MIMO(multiple-input and multiple-output=çoklu giriş ve çıkış), Uplink 4×4 MIMO teknojisini getiriyor. Bu teknoloji örneğin 20 MHz band genişliğine sahip LTE ağlarından 5 tanesini birleştirerek 100 MHz bant genişliğinde tek bir ağ varmış gibi bize sunabiliyor. Tabi ki bu maksimum değer, bulunduğuz bölgede 20 MHz bant genişliğine sahip 5 adet LTE ağı bulunursa ancak bu gerçekleşebilir. Yani temel olarak bakacak olursak bu teknoloji bulunduğunuz bölgedeki en yüksek bant genişliğine sahip 5 LTE ağını birleştirerek kullanıcıya sunabilen bir teknoloji olarak adlandırabiliriz. Aşağıdaki grafiktede görüldüğü gibi yazıda verdiğim örnek, 3 LTE ağı kullanılarak farklı kombinasyonlarla birleştirelerek gösterilmiştir.
Teorik olarak 100 MHz bant genişliğinde bir LTE ağı yaklaşık olarak 3.3 Gbps indirme ve 1.5 Gbps yükleme hızları sunabilecek kapasitededir. Ancak hali hazırda akıllı telefonlarda bu hızı destekleyecek modem bulunmuyor ayrıca bu hıza imkan verecek bir altyapı da söz konusu değil.
Operatörler açısından bakacak olursak LTE mimarisi prosedürleri bakımından büyük oranda basitleştirilmiştir. Çünkü LTE yalnızca paket anahtarlama tabanlı bir internet protokolünden ibarettir. Önceleri LTE ağlarının sesli görüşme ve SMS gönderme gibi fonksiyonları bulunmuyordu, bu nedenle de mobil cihazlarda kullanım alanı yoktu. Ancak VoIP ve LTE-A servislerinin tanıtılmasıyla operatörler müşterilerine LTE ağlarıyla birlikte sesli görüşme ve SMS desteği sunmaya başladı. Aşağıda dünyada 2020 yılına kadar öngörülmüş geniş band kapsama oranı grafiğini bulabilirsiniz. 2020 yılında bile 3G ağlarının dünyanın her yerini kapsaması düşünülmüyor. Bu oran %86 seviyesini aşmayacak gibi görünüyor. Dünya genelinde bugünkü 3G seviyesinde LTE kapsaması için daha 6-7 sene geçmesi öngörülüyor.
Telefonunuzdaki Teknoloji
Bildiğiniz gibi LTE artık dünyada bir standart haline geliyor ve 5G teknolojisine doğru yaklaşırken gelişimini sürdürmeye devam ediyor. Örneğin akıllı telefonlarımızdaki donanım daha hızlı bir LTE desteği sunmak için her yıl gelişme kaydediyor.
Donanım özellikleri konuyu basitleştirmek adına 2 bölüme ayrılmıştır. Bunlar “Kategori” ve “Standart”(Release) olarak adlandırılır. Her iki bölümde sonlarına gelen numaralar ile kodlanır ve bu içerdikleri standart özellikleri tanımlar. “Kategori”(ingilizce kısaltması: Cat) numarası donanımın desteklediği hızı belirtir. Kategori numarası arttıkça cihazın desteklediği hız artıyor denebilir. Bu numaralara akıllı telefonların özellik tablolarında sıkça rastlayabilirsiniz. Standartlardan bahsetmek gerekirse bu standart numaraları cihazda kullanılan MIMO teknojisinin niteliğini ve o standardın taşıdığı bazı protokolleri belirtir. Örneğin “Standart 10” LTE-Advanced ile gelen hız ve MIMO geliştirmelerinin karşılığıdır. Burada bir şeyi belirtmek gerekiyor “Kategori” ve “Standart” numarasının birlikte değerlendirilmesi o modemin sahip olduğu teknik özellikleri net olarak ortaya koyacaktır.
Mobil işlemci üreticileri genellikle, ana yongalarının içinde 4G LTE modemlerini temel bir donanım olarak sunarlar. Bu geliştirme için harcanan zaman ve paradan tasarruf sağlar. Örneğin Qualcomm Snapdragon 810 işlemcisinde şirketin kendine ait Cat 9 X10 LTE modemini kullanırken Snapdragon 820 işlemcisinde ise daha hızlı olan X12 modemini Cat 12 desteğiyle birlikte sunuyor. Ve bu modemlerin ikisi de 3 bandı birleştirerek kullanmaya olanak sağlıyor. Yani akıllı telefonların işlemcisi ayrıca bir modeme ihtiyaç duymadan işlemci içindeki modem ile mobil ağlardan mümkün olan en yüksek hızlarda indirme ve yükleme yapabiliyor.
MediaTek’in yüksek seviye işlemcisi Helio X20 LTE-A Cat 6 modem ile geliyor. Bu modem Samsung’un Exynos 7420 serisi işlemcilerinde de bulunuyor.
Şu anda operatörlerin sağlayabileceği maksimum hızların oldukça üstünde hızları destekleyebilen modemler olması sebebiyle modem teknolojisini dahada ileriye taşımanın bir mantığı bulunmuyor. Ülkemizdeki operatörler daha tam anlamıyla 3G desteği sağlayamazken telefonlarımızda LTE üzerinden 600 Mbps indirme hızı destekleyen modemler olsa bile bize bir faydası bulunmuyor. Bir örnekle açıklarsak eğer bu şuna benzer: 600 beygirlik bir araca sahipsiniz maksimum hızı saatte 350 km ancak bulunduğunuz yolda hız sınırı var ve saatte 100 km. Sonuç olarak sizin aracınızla, saatte 100 km hız yapabilen bir araç arasında, hız limiti artmadıkça, fark bulunmuyor.
5G Yolunda
4G aralarında bizimde bulunduğumuz çoğu ülkede daha kullanıma bile sunulmadan dünyada 5G üzerindeki çalışmalarda neredeyse sona yaklaşıldı ve Amerikan Verizon firması bu yıl 5G denemelerine başlayacak. Günümüzde kullanılan altyapılardan yıllık yapılan bağlantı sayılarının kıyasını aşağıdaki grafikte bulabilirsiniz. Grafiğe göre 2015 yılında 7 milyar olan 4G bağlantısının 2020 yılında 9 milyara ulaşması bekleniyor.
Tabi ki gelişimin bu denli yavaş olması, şirketleri teknojiyi ilerletmekten alıkoymayacaktır. Bir üst paragrafta belirttiğim gibi şu anda 5G teknolojisi geliştirilmeye devam ediliyor. 5G yalnızca teoride değil gerçek anlamda da 1 Gbps ve üzeri hızları destekleyecek kapasitede olacak. 5G teknolojisi aynı anda hem enerji tüketimi üzerindeki büyüyen endişeleri gidermek için hem de daha fazla cihaza yüksek kalitede hizmet vermek için dizayn ediliyor.
Sonuç
Akıllı telefonlarımızdaki donanım gelişimi çok hızlı gerçekleşirken operatörlerin sunduğu altyapı aynı hızla gelişemediği için aslında belki 5-6 sene sonra ihtiyacımız olacak modem teknolojilerini satın alıyoruz. Üreticilerin bunu yapmasındaki neden tabi ki de diğer firmalarla yarışta geri kalmamaktır. LTE Cat ve R standartlarına göre akıllı telefon seçen var mı bilmiyorum ama ihtiyacımız olmayan donanımı satın aldığımız kesindir.
Kaynak : androidauthority